- سیما صمیمی
- کوشک مرکزی
محل اجرای آزمایش:
مدرسه کوشک مرکزی
پایه تحصیلی دانش‌آموزان:
کلاس دوم
موضوع آزمایش:
هوای سالم
وسایل مورد نیاز:
یک بطری درب دار شفاف
یک آب پاش
یک فندک
یک عود
مقدمه‌ی آزمایش:
در این آزمایش از خود کتاب شروع کردم. می‌خواستم برای اینکه بتوانند مفهوم آلودگی هوا را خیلی خوب درک کنند؛ اول با یک مستند شروع کنم و فیلم یا کلیپی را به بچه‌ها نشان بدهم اما متأسفانه من پروژکتور نداشتم.
امیدوارم در کلاس‌های بعدی که خواستم این آزمایش را انجام بدهم، شرایط برای این کار مهیا شود. بهترین کاری که می‌توانستم انجام دهم، استفاده از تصاویر کتاب بود تا اول درک درستی از آلودگی و هوای سالم داشته باشند و بعد آزمایش را انجام بدهیم. عکس‌ها را یکی یکی نشان بچه‌ها می‌دادم و گفتگو می‌کردیم.
پرسش و پاسخ هدفمند:
پرسیدم: عکس، چه چیزی را نشان می‌دهد؟
بچه‌ها گفتند: این عکس رنگ دارد. رنگ ماشین‌ها، رنگ چمن، رنگ درخت‌ها معلوم است و خیلی قشنگ است.
دیگری گفت: آن عکسی که پایین است، کامل سیاه و سفید است و هیچی در آن معلوم نیست.
به همین روال با عکس‌ها شروع کردم و ذهن بچه‌ها را به سمت اینکه آلودگی‌ها اصلاً چطوری به وجود می‌آیند، بردم و خدا را شکر بچه‌ها خودشان مثال‌های متعددی می‌زدند برای مثال اینکه از دود همین ماشین‌هایی که در تصویر وجود دارد، از دود کارخانه‌ها و یکی هم گفت که خودمان مثلاً می‌رویم در طبیعت آتش روشن می‌کنیم.
پرسیدم این آلودگی هوا چه تأثیراتی در زندگی خودمان دارد؟
چه آسیب‌هایی را ممکن است به زندگی ما بزند؟
گفتند: باعث می‌شود که ما مریضی‌های قلبی بگیریم یا باعث می‌شود نفس کشیدن برایمان سخت شود.
آلودگی هوا چه تأثیراتی بر زندگی درخت‌ها و گیاهان دارد؟
یکی گفت: باعث می‌شود که میوه‌ها خراب شوند. ممکن است برگ درختان مریض و سپس خشک شوند و بیفتند.
دیگری گفت: ممکن است آن درخت دیگر برگ ندهد.
گفتم: بنظرتان چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم که هوای سالم‌تری داشته باشیم؟
یکی گفت: ما می‌توانیم از ماشین‌ها زیاد استفاده نکنیم.
گفتم: بنظرت چه چیزی را می‌توانیم جایگزین ماشین کنیم؟
گفت: ما می‌توانیم از دوچرخه استفاده کنیم.
همان طور که انتظار داشتم بچه‌ها جواب‌های خیلی قشنگی به من می‌دادند و به مثالی هم که نتوانستند اشاره کنند، درمورد آن صحبت کردم. گفتم: بچه‌ها با کاشتن درختان می‌توانیم به هوای سالم در زندگی کمک کنیم.
بچه‌ها یکی یکی جواب سؤالات من را می‌دادند و هدفم این بود که اول ذهنشان را با سؤال و جواب به موضوع نزدیک شود تا بتوانند وقتی آزمایش را انجام می‌دهیم؛ حین آزمایش راجع به اینکه می‌خواهم چکار کنم حدس‌هایی را بزنند.
عملی کردن پاسخ بچه‌ها:
بعد از گفت و گو به بچه‌ها گفتم: بچه‌ها حالا که همه این موارد را گفتیم و فهمیدیم که آلودگی هوا چگونه است و باعث می‌شود چه اتفاقاتی بیفتد؛ می‌خواهیم با یک آزمایش به حرف‌ها و سؤال و جواب‌هایی که کردیم، نزدیک شویم. این آزمایش را به صورت مشاهده محور انجام دادیم یعنی بچه‌ها دور من جمع می‌شدند و نگاه می‌کردند که من چکار می‌کنم.
نحوه‌ی انجام آزمایش:
- عود را با فندک روشن کردیم و بطری‌ای که در آن را از قبل باز کرده بودم، بالای عود گرفتم. دود عود داخل بطری شفاف می‌رفت و بچه‌ها می‌گفتند این دود است که داخل بطری جمع می‌شود.
- این کار را تا جایی پیش بردم که بطری از حالت شفاف خارج شد و پر از دود عود شده بود.
- سریع در بطری را بستم و عود را خاموش کردم و در همین حین از آن‌ها پرسیدم: اگر من الان در بطری را باز کنم چه اتفاقی می‌افتد؟ بچه‌ها گفتند: دود کامل از بطری خارج می‌شود. بعد از این جواب در بطری را باز کردم و با آب پاشی که داشتم، درون بطری را آب می‌پاشیدم تا جایی که دیگر بطری شفاف شد و دودی در آن نبود.
- از بچه‌ها پرسیدم چه اتفاقی برای دود افتاد؟ بچه‌ها گفتند: دود با آب قاطی شده و به ته بطری رفت.
- دوباره پرسیدم: آب چه تغییری کرده است؟ گفتند: رنگ آب عوض شده و تیره‌تر شده است.
- گفتم: پس نتیجه می‌گیریم این چی هست؟ (اشاره به آب کثیف در بطری). جواب یکی از بچه‌ها جالب بود چون گفت: خانم مثلاً اگر باران بزند شبیه این آب پاش می‌شود و این آلودگی‌ها را شسته و می‌برد. چون به این نکته توجه کرده بود، برایم جالب بود.
- پرسیدم: بچه‌ها چه نتیجه‌ی دیگری می‌گیریم؟ بنظرتان چه چیز دیگری را از این کار فهمیدیم؟ یکی گفت: خانم اینکه باعث شد رنگ آب عوض و آب آلوده شود پس هوای آلوده باعث می‌شود که آب هم آلوده شود.
نتیجه گیری مربی:
در پایان، نتیجه‌گیری نهایی و توضیحات تکمیلی را به بچه‌ها توضیح دادم. اینکه هوا از مهمترین موارد اطراف ما است و ما نمی‌توانیم آن را درست ببینیم اما خیلی خیلی مهم است.ما بدون آب و غذا می‌توانیم تا چند روز زنده بمانیم ولی بدون هوا بیشتر از چند دقیقه نمی‌توانیم زنده بمانیم.
ما می‌توانیم با کاشت درخت، با کمتر استفاده کردن از ماشین یا حتی به جای استفاده از بنزین برای سوخت ماشین از گاز استفاده کنیم و بیشتر از دوچرخه استفاده کنیم تا کمک کنیم هوا کمتر آلوده شود. اگر داخل طبیعت می‌رویم و آتش روشن کردیم حتما بعد از استفاده آن را خاموش کنیم چونکه ممکن است آتش سوزی بزرگی ایجاد کند و درخت‌ها و .. از بین برود و آلودگی زیادی ایجاد کند.
ثبت ديدگاه