- سیما صمیمی
- کوشک ابول
محل اجرای آزمایش:
کوشک ابول
پایه تحصیلی دانش‌آموزان:
پایه ششم ابتدایی
موضوع آزمایش:
تغییر رنگ مواد
وسایل مورد نیاز تغییر رنگ مواد:
آب
پتاسیم پر منگنات
همزن آزمایش
ظرف پتری
بشر
آب لیمو
سرکه
نحوه‌ی انجام آزمایش:
بعد از انجام آزمایش بی‌رنگ یا رنگ‌بری، آزمایش تغییر رنگ مواد را انجام دادیم. در ابتدا باید بگویم هدفم این بود که بچه‌ها بدانند علاوه بر بی‌رنگ کردن؛ تغییر رنگ را هم می‌توان در زمان بسیار کوتاهی مشاهده کرد.
مراحل این آزمایش در کتاب نبود و من یک بار مراحل آن را انجام و توضیح دادم سپس بچه‌ها را گروه بندی کردم و از آن‌ها خواستم آنچه که یاد گرفتند؛ انجام بدهند و برای من توضیح بدهند.
هرگروه هم کاملاً با همدیگر همکاری کردند و برای این‌که آزمایش به صورت گنگ و ابهامی پیش نرود، حین انجام هر مرحله ایست می‌کردم و سؤال می‌پرسیدم یعنی به شکلی نبود که یکباره آزمایش را انجام بدهم و تمام شود!
- مثل آزمایش بی‌رنگ کردن، ما ۱۰۰ میلی لیتر آب را درون بشر ریختیم.
- تقریباً ۶ دانه بلور “پتاسیم پر منگنات” به آب اضافه کردیم. قبل از معرفی پتاسیم پر منگنات، بچه‌ها بلورها را می‌دیدند و می‌گفتند این شبیه اکلیل است. هدفم این بود بچه‌ها پتاسیم پر منگنات را ببینند و در آزمایش استفاده کنند هر چند در آزمایش بی‌رنگ کردن از آن استفاده نکردیم اما اینجا استفاده کردیم.
- زهرا: خانم پتاسیم پر منگنات چیست و چکار می‌کند؟ گفتم: بچه‌ها از پتاسیم پر منگنات برای ضدعفونی، برای یکسری بیماری و حتی برای پاک کردن فسفر در آب آشامیدنی استفاده می‌شود.
- ۶ دانه بلور را در بشر می‌ریزیم و به هم می‌زنیم وقتی بچه‌ها دیدند رنگ زیبایی از ترکیب آن با آب به‌وجود آمد؛ با ذوق می‌گفتند: وااای!! چقدر رنگ آن قشنگ است.
- مثل مراحل آزمایش بی‌رنگ ۲ قاشق سرکه به ترکیب اضافه می‌کنیم. گفتم: بچه‌ها سرکه در آزمایش قبل برای چه کاری بود؟ کیسان گفت: خانم گفتید سرعت بیشتری به آزمایش می‌دهد و ما زودتر نتیجه‌ی آن را می‌بینیم. گفتم: بله درست است. باعث می‌شود سرعت واکنش مواد با هم بیشتر بشود.
تجربه‌ی عملی پاسخ بچه‌ها:
بچه‌ها در آزمایش بی‌رنگ کردن از آب ژاول استفاده کردیم و همان لحظه بی‌رنگ شد اما من می‌خواهم اینجا از آب لیمو استفاده کنم. بنظرتان چه اتفاقی می‌افتد؟
عسل گفت: خانم حتما آن را بی‌رنگ می‌کند.
زهرا گفت: فکر کنم رنگ آن تیره‌تر بشود.
کیسان گفت: هیچی نمی‌شود!
بچه‌ها همینطور حدس می‌زدند. گفتم: حالا آزمایش را انجام بدهیم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.
۲ قاشق آب لیمو اضافه کردیم و به هم زدیم. همان ابتدای به هم زدن، رنگ مایل به قرمز سپس نارنجی و در نهایت زرد شد. هر بار که تغییر رنگ صورت می‌گرفت شوق، حس کنجکاوی و حدس بچه‌ها برای این‌که چه رنگی می‌شود و در کل شگفتی‌ای که برایشان داشت، برای من خیلی لذت بخش بود. بچه‌ها دانش را با انجام آزمایش در ذهنشان تثبیت می‌کنند و با این شیوه همیشه یادشان می‌ماند.
علاقه‌ی بچه‌ها به انجام آزمایش:
بچه‌ها گفتند: دیدی چی شد؟ خااانم یکبار دیگر، یکبار دیگر !! این بار هم من گروه بندی کردم و با همکاری هم انجام می‌دادند و می‌گفتند: خانم شما هم گوش بدهید ما می‌خواهیم آزمایش را برایتان توضیح بدهیم و فیلم آن را هم در سایت بگذارید. برای بچه‌ها از سایت و مجموعه‌ی “قصه رنگ توپ” توضیح داده بودم. گفتم می‌توانند سایت را دنبال کنند و حتی آزمایش‌های سال‌های قبل را هم اگر تجربه نکردند، مدر آنجا بارگذاری شده است و می‌توانند آن‌ها را ببینند.
نتیجه گیری:
نتیجه برای هر دو آزمایش این شد که:
ما از وایتکس که استفاده کردیم و میزان رنگ بری بیشتری نسبت به آب لیمو داشت و درمورد این موضوع با بچه‌ها گفتگو کردیم. علت این است که میزان اسیدی بودن وایتکس و قدرت آن بیشتر است.
نازنین: خانم پس داخل کارخانه از وایتکس استفاده می‌شود؟
گفتم: نه !
گفت: ما که این کار را انجام دادیم و رنگ را برد! پس چرا استفاده نمی‌شود؟
گفتم: درست است ولی وایتکس به‌صورت مایع است و چون مقدار خمیرکاغذ زیاداست؛ استفاده از وایتکس خیلی زمان‌بر است. برای کارخانه از مواد شیمیایی قوی‌تری استفاده می‌شود اما شما برای ساخت کاغذ حتما از وایتکس استفاده کنید چون مواد قوی‌تر خطرناک است.
در انتها یکسری نکات ایمنی را برای بچه‌ها توضیح دادم:
- هرگز در فضای بسته در خانه انجام ندهید
- با کمک بزرگترها استفاده کنید
- اگر خواستید از آب اکسیژنه استفاده کنید حتما مراقب باشید که به دست‌تان نخورد و دستکش بپوشید.
ثبت ديدگاه