- سیما صمیمی
- کوشک ابول
محل اجرای آزمایش:
کوشک ابول
پایه تحصیلی دانش‌آموزان:
پایه چهارم (۱۱ نفر )
موضوع آزمایش:
آزمایش مخلوط
وسایل مورد نیاز:
ظرف شفاف درب دار
تیله به تعداد زیاد
مداد یا سیخ چوبی
لیوان یونولیتی
بشقاب
نمک
نحوه‌ی انجام آزمایش:
- یک مورد از مراحل آزمایش‌های علمی مشاهده است و با توجه به اینکه بچه‌ها باید با مشارکت هم این آزمایش را انجام بدهند، گروه بندی می‌کنیم و هر نفر قسمتی از آزمایش را انجام می‌دهد.
- یک ظرف شفاف درب دار را آماده کردیم.
- با کمک بچه ها مقداری ماسه، مقداری نمک، تعدادی تیله و سنگ را داخل ظرف بدون آب و درب دار ریختیم و درب ظرف را بستیم.
- لیوان یونولیتی به بچه‌ها دادم تا با سیخ چوبی ته لیوان را سوراخ کنند.
پرسشگری و عملی کردن جواب بچه‌ها:
شروع کردم از بچه‌ها سؤال پرسیدم (پرسشگری):
همه‌ی مراحل آماده سازی این فعالیت انجام شد. اینجا بود که از بچه‌ها پرسیدم: چی چیزی می‌بينيد؟(مشاهده می‌کنید)
اگر من مخلوطی را که درست کردیم به هم بزنم، چه اتفاقی می‌افتد؟
چه نوع مخلوطی می‌شود؟
یسنا: خانم ما الان مخلوط “جامد در جامد” درست کردیم.
به‌نظرت روشی وجود دارد که این مخلوط “جامد در جامد” را از هم جدا کنیم؟
نیایش: بله خانم! به چند روش می‌توانیم ولی راحت‌ترین روش، می‌توانیم آن را از الک رد کنیم.
اگر این مواد درون ظرف درب بسته را در لیوان بریزیم چه اتفاقی می‌افتد؟
بچه‌ها همه گفتند: ماسه‌ها کامل در بشقاب می‌ریزد.
گفتم: پس بیایید آزمایش را انجام بدهیم و ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. بچه‌ها طبق مراحلی که کتاب خواسته بود، مواد مخلوط را داخل لیوان یونولیتی ریختند. حمیدرضا ابتدا بشقاب را زیر لیوان گذاشت و لیوان را تکان می‌داد.
صبر کردم تا خود بچه‌ها نظراتشان را بیان کنند و بگویند چه اتفاقی افتاده است و چه نتیجه‌ای گرفتند.
گفتند: خانم ماسه‌های ریز و نمک از لیوان بیرون ریخت!
آرمیتا: ولی تیله‌ها و سنگ‌ها داخل لیوان ماندند چون سوراخ‌های ته لیوان کوچکتر از تیله و سنگ است.
نتیجه‌گیری کردیم که شن و ماسه از لیوان بیرون می‌ریزند ولی سنگ و تیله‌ها در لیوان ماندند.
نتیجه گیری:
- نتیجه‌ی اول: به روش‌های مختلفی می‌توانیم دوتا ماده را از هم جدا کنیم. یکی از این روش‌ها الک است و یکی دیگر کاغذ صافی است و یا حتی استفاده از یک پارچه و ... است. بستگی به اندازه‌ی سوراخی که الک یا کاغذ صافی و… دارد مواد ریزتر یا درشتر می‌توانند، عبور کنند.
- نتیجه‌ی دوم: ما می‌توانیم دوتا ماده‌ی “جامد در جامد” را راحت از هم جدا کنیم.
آموزش از دل اتفاقات کلاس:
وقتی به‌صورت ناگهانی بسته‌ی شکر از دست احمد افتاد و شکر‌ها قاطی نخودچی‌ها شدند، با توجه به کتاب گفتم: بچه‌ها به نظرتان می‌توان شکر ریخته شده در کیسه‌ی نخودچی را جدا کرد؟
همه پاسخ مثبت دادند!
گفتم این تغییری که رخ داده است و مواد از هم جدا شدند، چه تغییری است؟
عده‌ای گفتند: فیزیکی!
عده‌ای هم مردد بودند و در نهایت گفتند: بله فیزیکی است!
گفتم: بله فیزیکی است چون جنس مواد، رنگ، بو و مزه آن‌ها تغییری نکرده است فقط جدا شدند و شکل مخلوط ما تغییر کرده است.
هدف اصلی این بود بچه‌ها با مفهوم مخلوط آشنا بشوند که بعداً انواع مخلوط‌ها و همینطور شیوه‌ی جدا سازی یک مخلوط را به خوبی درک کنند. در نهایت از بچه ها خواستم چند نمونه آزمایش مشابه با مواد مختلف با کمک اطرافیان یا راهنمایی خودم؛ انجام بدهند و جلسه‌ی بعدی نتیجه را برای من بیاورند و بگویند:
چه اتفاقی افتاد؟
چه چیزی مشاهده کردند؟
و چه نتیجه‌ای گرفتند؟
ثبت ديدگاه