• سیما صمیمی
  • فیلگاه

 

محل اجرای آزمایش:

مدرسه فیلگاه

تاریخ اجرای آزمایش:

روز شنبه ۱۴۰۲/۰۷/۲۹

پایه تحصیلی دانش‌آموزان:

پایه اول  (۷ نفر )

موضوع:

آزمایش سایه ها

وسایل مورد نیاز:

به تعداد هر نفر یک عدد گج تخته سیاه

نحوه‌ی انجام آزمایش:

در این آزمایش فقط به گچ نیاز داشتیم. بچه‌ها را به گروه دو نفره تقسیم کردیم و به هر گروه دو تا گچ دادیم.

این آزمایش را ما باید طی دو مرحله انجام بدهیم.

مرحله اول:

  • ابتدای صبح که هوا آفتابی باشد بچه‌ها را به حیاط مدرسه می‌بریم و به هر نفر یک گچ می‌دهیم.
  • سپس یک نفر باید پشت به خورشید بایستد و هم گروهی او سایه‌ی آن را با گچ بکشد.
  • بعد از این کار جای دو نفر را جابه‌جا می‌کنیم و همین مرحله را تکرار می‌کنیم.
  • در ادامه‌ی این کار اسامی بچه‌ها را روی سایه‌هایی که توسط هم گروهی‌اش کشیده شده بود، می‌نویسیم.
  • آخر سر به بچه‌ها می‌گوییم حالا جای سایه‌ها را می‌گذاریم بمانند و دو ساعت یا سه ساعت دیگر برمی‌گردیم و دوباره آن‌ها را چک می‌کنیم.

 

آزمایش

 

طی انجام این مراحل همه‌ی کار را کاملاً به دانش آموزان سپردم و خودم دخالتی نکردم. به بچه‌ها اجازه دادم که خودشان این کار را انجام بدهند البته یک جاهایی ممکن بود خط سایه را اشتباه بکشند و باید برای آن‌ها توضیح می‌دادم که به چه شکلی باشد بعد از راهنمایی به آن‌ها اجازه دادم خودشان این کار را ادامه بدهند.

مرحله‌ی دوم:

  • بعد از دو ساعت برگشتیم تا ببینیم چه اتفاقی افتاده است.
  • بچه‌ها را بر طبق اسامی که روی سایه‌ها نوشته بودند، بر سر همان نقطه‌ای که اول صبح ایستاده بودند و سایه‌‌های خود را کشیده بودند، گذاشتیم.

یادگیری با پرسش و پاسخ:

سپس از آن‌ها پرسیدم: بچه‌ها بنظرتان چه اتفاقی افتاده است؟

بچه‌ها به جای جواب برای خودشان سؤال شده بود و گفتند: این(منظورشان سایه بود) قبلاً رو به این طرف بود چرا حالا یک طرف دیگر شده است؟ چرا جای سایه‌های ما عوض شده است؟

سؤالشان را از خودشان پرسیدم: بنظرتان چرا این اتفاق افتاده است؟

یکی گفت: وقتی سایه‌ها را کشیدیم صبح بود ولی الان ظهر است.

بچه‌ها حدس‌هایی می‌زدند و با تشویق آن‌ها، بحث و گفتگو را ادامه می‌دادیم. با این حال سعی می‌کردم که به جایگاه خورشید توجه کنند.

بچه‌ها در همین حین تمام تلاش خودشان را می‌کردند که سایه‌ی الان خود را  به سایه‌ی قبلی نزدیک کنند ولی نمی‌شد و همینطوری رفته رفته سؤالات زیادی برایشان پیش آمد.

گفتند: چرا این شکلی شده است؟

این جا گفتم: بنظرتان سایه‌های شما چطوری تشکیل می‌شوند؟

یکی از آن‌ها گفت: چون خورشید پشت سر ما است و به ما می‌خورد و سایه‌ی ما روی زمین تشکیل می‌شود.

او را تشویق کردم و گفتم: بله درست است! نور خورشید به ما برخورد می‌کند و باعث تشکیل سایه می‌شود.

پرسیدم: حالا بنظرتان چرا سایه‌های الان با سایه‌هایی که صبح کشیدیم فرق می‌کند؟ چرا اندازه‌‌هایشان کوتاه‌تر شده است؟ چرا کوچکتر شده‌اند؟

هدفم از پرسیدن سؤال این است که بچه‌ها یکسری حدس بزنند نه اینکه حتماً جواب این سؤالات را داشته باشند. توضیحاتی که به بچه‌ها می‌دهم براساس آن حدس‌هایی است که آن‌ها می‌زنند و در این روش یادگیری صورت می‌گیرد.

دوباره گفتم: بچه‌ها صبح که آمدیم، خورشید کدام طرف بود؟

همه‌ ‌گفتند: پایین‌تر و یکم این طرف‌تر بود.

گفتم: حالا خورشید کدام طرف است؟

گفتند: حالا بالای سر ما است .

تقریباً ساعت ۱۲ ظهر بود که مرحله‌ی دوم را انجام دادیم یعنی نزدیک به اتمام مدرسه بود. وقتی خورشید بالای سر ما است یعنی به صورت عمودی‌تر است و سایه‌ای که تشکیل می‌شود، کوتاه‌تر است.

زمانی که خورشید مایل و پایین‌تر است؛ سایه‌ای کامل و بلندتر ایجاد می‌شود.